Book Description

Dear Academicians, Readers and Educators, We are pleased to present the issue of the International Journal of Secondary Metabolite as a special issue entitled ‘I. International Congress on Medicinal and Aromatic Plants - “Natural And Healthy Life”’. This special issue contains some of scientific studies presented in the congress. Hosting the I. International Medical and Aromatic Plant Congress, held in Konya on 9-12 May 2017, by the coorperation T.R. Ministry of Forestry and Water Affairs, General Directorate of Forestry and Necmettin Erbakan University was a great honor for us. The total number of abstract submission for the congress was 1923. After the scientific evaluation, 85 abstracts were rejected and 244 abstracts were withdrawn. As a result, a total of 1594 abstracts were accepted for presentation: 280 of them as oral presentation and 1314 as poster presentation. 2604 authors were contributed and 1543 participants were participated to the congress. The studies presented in the congress was electronically shared in terms of accessibility. The authors of 220 papers, presented in the congress, submitted to the International Journal of Secondary Metabolite for publication. 70 of them were published and 150 full papers were rejected due to revision deadline, reviewing process etc. after reviewing process. I would like to special thank to the Journal founder for publishing and also to the editor, editorial board and authors for contributing this issue. Best regards. Dr. Muzaffer ŞEKER Rector of Necmettin Erbakan University TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü ve Necmettin ErbakanÜniversitesi paydaşlığında, Necmettin Erbakan Üniversitesi ev sahipliğinde 9-12 Mayıs 2017 tarihlerinde Konya’da gerçekleştirilen I. Uluslararası Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kongresi’nin açılış programı, Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Recep Akdağ, Milletvekilleri, Konya Valisi Yakup Canbolat, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Solak, Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muzaffer Şeker, Orman Genel Müdürü, Dekanlar, Akademisyenler, Daire Başkanları, öğrenciler ve sektörde faaliyet gösteren işadamlarının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Kongre, son yıllarda yapılan en geniş katılımlı bilimsel organizasyon olma özelliği taşımaktadır. Kongreye tıbbi ve aromatik bitkilerin dahil olduğu pek çok alandan tanınmış ve seçkin akademisyenler katılmıştır. Davetli Konuşmacı olarak kongreye katılan Mauritius Üniversitesi’nden Vidushi Neergheen-Bhujun, Handong Global Üniversitesi’nden Jong Bae Kim, Malezya’dan ve Ege Üniversitesi’nden emekli Prof. Dr. Münir Öztürk, Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erdem Yeşilada, Sebahattin Zaim Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adem ELGÜN, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Cesarettin Alaşalvar, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. İrem Tatlı Çankaya ve Cumhurbaşkanı başdanışmanı Prof. Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu bunlar arasında sayılabilir. Kongrede üç gün boyunca yedi ayrı salonda aşağıdaki başlıklar altında sözlü ve poster bildiriler sunulmuş ve yoğun katılım gözlenmiştir.  Tıbbi Bitki, Aromatik Bitki ve Mantar Üretimi  Tıbbi ve Aromatik Bitkisel Ürün Sanayii  Fonksiyonel Gıdalar, Bitkisel Çaylar ve Nutrasötikler  Tabii Kozmetik Ürünler  Aromatik Bitkiler ve Uçucu Yağlar  Farmakoloji, Farmakognozi (Toksikoloji, Farmakovijilans)  Tabii Bitki Örtüsünün Korunması ve Etnobotanik  Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Antropoloji, Sosyo-Ekonomi, Kültür ve Etik  Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Akılcı Kullanımı Kongrede sözlü sunular Lokman Hekim, Farabi, İbn-i Sina, Akşemsettin, Mevlâna ve Balo Salonlarında, poster sunular ise Poster Salonunda gerçekleştirilmiştir. Kongre süresince; Selva Redoks, Tales Analitik, Dr. Mustafa Mücahit Yılmaz, Sem, Yapılcan, Biosan firmaları ile Orman Su İşleri Bakanlığı, Konya Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Daire Başkanlığı, NEÜ Gıda Mühendisliği Bölümü, NEÜ Sağlık Bilimleri Fakültesine ait stantlarda tıbbi ve aromatik bitkilerle ilgili ürün ve yayın tanıtımları gerçekleştirilmiştir. Orman Genel Müdürlüğü kongreye ödüllü fotoğraflar sergisi ile renk katmıştır. Kongremizin düzenlenmesinde 12 Yürütme Kurulu, 24 yerli 25 yabancı olmak üzere 49 Bilim Kurulu ve 11 Danışma Kurulu üyesi görev yapmıştır. Kongremize toplam 1543 katılımcı başvurmuş olup, katılımcılar içerisinde 520 öğretim elemanı, 483 öğretim üyesi, 429 öğrenci ve 111 sektör temsilcisi/dinleyici yer almıştır. Kongremize 524 bay katılımcı, 1019 bayan katılımcı başvurmuştur. Kongreye bildiri gönderen 2604 yazardan; 382 adeti ziraat, 321 adeti gıda, 311 adeti orman, 270 adeti mühendislik, 225 adeti sağlık, 161 adeti diyetisyenlik, 157 adeti veterinerlik, 145 adeti farmakoloji, 104 adeti eczacılık, 37 adeti diş hekimliği ve 491 adeti kozmetik, peyzaj, sosyal, kültürel vb. diğer alanlarda çalıştığı belirlenmiştir. Kongreye toplam bildiri başvurusu 1923 adet olup, bilimsel değerlendirme sonucu 85 adeti reddedilmiş, 244 adet bildiri geri çekilmiştir. Sonuç olarak 280 bildiri sözlü bildiri olarak ve 1314 bildiri poster bildiri olmak üzere toplam 1594 bildiri kabul edilmiştir. Sözlü bildiriler konularına uygun olarak 48 oturumda, poster bildiriler ise 14 oturumda sunulmuşlardır. Bu bildiriler içerisinde yazarlar tarafından bildiri kitabında basılmak üzere 159 tam metin gönderimi gerçekleştirilmiş, aynı zamanda uluslararası alan indeksli International Journal of Secondary Metabolite dergisine de 173 tam metin makale gönderilmiş olup toplam 332 adet tam metin hazırlanmıştır. Kongre web sayfamıza 45 bin tekil ziyaretçi girmiş ve 4 milyondan fazla hit oluşturmuşlardır. Kongre duyuruları ve hatırlatmaları için 150 binden fazla mail gönderilmiş olup, yaklaşık 15 bin mail alınmıştır. Kongre ile ilgili sekretarya üzerinden yaklaşık 6000 görüşme yapılmıştır. Yukarda ifade edilen konferans, bildiri oturumları ve toplantılarda; tıbbi ve aromatik bitkiler sektöründe ortaya çıkan reform ihtiyaçları, mevzuat, ulaşım ve kalite sorunları vb. konular tartışılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar, kongre düzenleme kurulu tarafından sonuç bildirgesi haline getirilmiştir. Sonuç Bildirgesi ile tam metin kongre kitabı e-kongre kitap olarak kongre paydaşlarına ait web siteleri ile kongre web sitesinden (www.tabkon.org) kamuoyu ile paylaşılacaktır. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME RAPORU Kongre değerlendirme oturumu soru-cevap kısmından elde edilen sonuçlar ile değerlendirmelerini gönderen bilim insanların görüşleri, aşağıda yer aldığı gibi özetlenebilir: 1- Bitkisel ürünlerin sağlık üzerine olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Ancak bu ürünlerin yanlış kullanımı nedeniyle karaciğer nakline kadar gidebilen hayati ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabildiği görülmektedir. Sektörün ve vatandaşın sorunlarına yönelik çözüm üretmek amacıyla Bakanlıklar (Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı) arasında bir TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLER KOORDİNASYON ÜST KURULU oluşturulmalıdır. 2- Bölgemizin tıbbi ve aromatik bitkiler sektöründe; ilk olarak bölgelere göre tıbbi-aromatik bitki üretim planlama çalışmaları yapılmalıdır. Bölgelere göre ekonomik değeri ve üretim potansiyeli yüksek bir veya birkaç bitki türü belirlenmelidir. Bu bitki türünün doğadan toplama ve kültüre alınarak üretilebilecek türleri ayrı ayrı belirlenmelidir. Gerekli ürünün belirlenmesi, üretim planlaması ve fiyatlandırma çalışmalarını yapmak için yerelden; STK, kamu ve özel sektör uzmanlarının yer aldığı farklı disiplinlerden müteşekkil bir komite kurulmalıdır. Bu belirlenen bitkilerin gerek toplanması gerekse kültüre alınarak üretilmesi için gerekli organizasyonlar ve destekler sağlanmalıdır. 3- Ülkemiz çok zengin doğasına rağmen, hala işlenmemiş bir bitki ihracatçısı olmaya devam etmektedir. Ülkemizde bitkisel ilaç sanayinin gelişmemesi, bunun yanında parfümeride kullanılan sentetik ürünlerin daha ucuz olması gibi nedenlerle, doğal uçucu yağların ikinci planda kalması, tıbbi ve aromatik bitkilerin üretim olanaklarını kısıtlamıştır. 6 4- Tıbbi ve aromatik bitkilerin mevcut durumunu korumak ve artan pazarda yer almasını sağlamak için piyasanın istediği ürünleri istediği miktar ve kalitede sunmamız önem arz etmektedir. Doğal zenginliklerimizin sürekliliği ve gelecekteki araştırmalar için gen kaynaklarının korunması (insitu ve ex-situ) önemlidir. Ancak tıbbi ve aromatik bitki üretimini doğadan toplayarak karşılamamız mümkün değildir. Yeterli miktarda, standart ve kaliteli ürün üretmek için bu bitkilerin kültüre alınması ve ıslahı önem arz etmektedir. Tıbbi aromatik bitkilerde ülkemiz endemik bitkilerinin isimlendirilmesinde terminoloji birlikteliği ve bölgesel coğrafi farklılıkları tanımlayıcı temel bilgilerin netleştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ülkemiz florasına uygun çeşit ıslahına yönelik proje çalışmaları yaptırılması gerekmektedir. (kültüre alma, adaptasyon, ıslah vb.) 5- Tıbbi ve aromatik bitkilere ait düzenli istatistiksel veriler bulunmamaktadır. Bu arz-talep ilişkisi dikkate alınarak üretim yapmayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle bitkilerle ilgili bilgilerin toplanacağı ve ulaşılabileceği veri bankaları oluşturulmalıdır. Yurt içi ve yurt dışında ticareti yapılan doğal bitkilerin tam bir listesi, toplayıcı, aracı, ihraç eden firma ve ilgili devlet kurumlarıyla birlikte hazırlanmalı ve bir veri tabanı oluşturulmalıdır. Tıbbi ve aromatik bitkilerin doğadan toplanmaları kontrol altına alınmalı, nesli tehlikede olanlar koruma altına alınmalı, öncelikle tarımına geçilmeli, tüm bu bilgiler oluşturulacak veri tabanında yer almalıdır. 6- En çok ihracatı yapılanlar dışındaki bitkisel ürünler ihracat istatistiklerinde "diğerleri" faslında yer almaktadır. Bu yüzden ülkemizden ihraç edilen drogların tam bir listesine ulaşabilmek mümkün olmamaktadır. Bu bitkiler üzerinde sağlıklı çalışmalar yapılabilmesi için bunların ticaretlerinin izlenmesi, ihracat ve özellikle üretim miktarlarının ve bunların ne kadarının doğadan toplama ve ne kadarının da tarla üretiminden geldiğinin istatistiklerde açık ve net olarak yer alması zorunluluğu bulunmaktadır. 7- Tüketici ve sanayici taleplerine cevap veren kaliteli ve standart ürün için ıslah edilmiş çeşitlerin geliştirilmesi, uygun ekolojik koşulların belirlenmesi, doğal bitkilerin doğaya zarar vermeden zamanında toplanması, hasat sonrası işlemler ve işleme teknolojisinin belirlenmesi tıbbi ve aromatik bitkilerde üretim ve pazar olanaklarını arttıracaktır. Bölgelere göre, birkaç üründe özüt ve etken madde üretimine geçilmesi, üretilen ürünler için markalaşma ve standart oluşturma 7 faaliyetlerinin yürütülmesi elzemdir. Ayrıca ham madde üretimini ikincil ürünlere dönüştürecek tarıma dayalı sanayi tesislerinin bölgeye kazandırılması oldukça önemlidir. 8- Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl müdürlüklerinin, fide ve tohum dağıtılması noktasında il özel idaresiyle birlikte projeler yapmasının çok etkili olacaktır. 9- Tıbbi ve aromatik bitkiler alanında faaliyet gösteren üretici, toplayıcı, ihracatçı, sanayici, araştırmacı ve diğer tüm paydaşların koordinasyonunu sağlayacak bir sistem ve araştırma sonuçlarının pratiğe aktarılması için, araştırıcı, sanayici, üretici arasında bilgi akışını sağlayacak yayın sistemi oluşturulmalıdır. 10- Genetik kaynaklar kullanılarak tarıma ve ülke ekonomisine endemik, vb. ekonomik değeri olan bitkiler kazandırılmalıdır. Genetik materyal(tohumluk-fide) yetersizliğini gidermek için çalışmalar yapılmalıdır. 11- Tağşiş (yabancı madde karıştırma) problemine karşı standardizasyon sağlanmalıdır. 12- Aktar dükkanı açmak için Tıbbi ve Aromatik Bölüm mezunu olma şartı getirilmelidir. 13- İki yıllık olan eğitim süresi yetersizdir. Avrupa ülkelerindeki gibi Medikal Herbalist’lik şeklinde uygulamalı en az üç yıllık eğitim verilmelidir. 14- Hali hazırdaki müfredat gözden geçirilerek bu konudaki söz sahibi ülkelerdeki gibi eğitim verilmelidir. Okullar arasında müfredat birliği sağlanmalıdır. Eğitimcilerin bu konuda yetkinliği şart koşulmalıdır. Meslek gereklerine uygun, donanımlı mezunların yetişebilmesi için eğitime uygun altyapı sağlanmalıdır. 15- Bu bölüm mezunlarına yeterli eğitim verilerek “herbalist” ünvanı verilebilir. Ve yasalarca da tanınabilir. Mevcut unvan olan “Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Teknikeri” uzun bir unvan olduğundan daha akılda kalıcı bir unvan için düzenleme yapılmalıdır. 16- Baharat, bitkisel gıda takviyesi, doğal kozmetik, bitki çayı, bitkisel ilaç üreten işyerleri ile bu tür ürünlerin satışının yapıldığı eczane, aktar, organik ürün dükkânlarında bölüm mezunlarının çalıştırılması zorunluluğu yasalarca dikkate alınmalıdır. 17- Bilimsel araştırma sonuçlarının pratiğe aktarılması noktasında çalışmaların yapılması gerekmektedir. Elde edilen sonuçların ulusal ve uluslararası ölçüde katkı yapması beklenmektedir. 18- Ülkemizde bitkisel ilaç sanayinin gelişmesine yönelik çalışmalara destek verilmelidir. 8 19- Uluslararası ticarette önem taşıyan türlerin üretimi ve ihracatının arttırılması gerekmektedir. 20- Pazar garantili bahçe-tarla uygulamalarına yönelik çalışmalar ile markalaşmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Ayrıca stratejik değeri olan ürünlerin üretimine gidilmelidir. 21- Herhangi bir zaman diliminde popüler olan tür ya da ürün üzerine yoğunlaşmak yerine her dönem önemini kaybetmeyen türlere önem verilmelidir. 22- Tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımı için orman arazileri yerine tarımsal alanların ayrılması gereklidir. 23- Tıbbi ve aromatik bitki analizi ile ilgili yetkin laboratuvarlar aracılığıyla kriterler belirlenmeli (bileşenlerin içeriği ve miktarı) ve yapılacak çalışmalarda bu standartlar baz alınmalıdır. 24- Bitkilerin doğru tanımlanmaması önemli bir hata olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda yetkinliği olan kişilerle ortak çalışılmalıdır. 25- Üretim teknolojileri ile ilgili çalışma yapmak isteyen yatırımcılara gerekli eğitimler bakanlık vb. kurumların desteğiyle verilmelidir. 26- Fitoterapi konusunda Sağlık Bakanlığı’nın desteği gereklidir. 27- Gıda takviyesi olarak satılan ürünlerin ruhsatlandırılması Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmalıdır. 28- Bilimsel çalışmalara konu olan bitkiler aktar veya pazardan temin edilmemeli, doğal ortam veya kültür ortamından alınmalı. Bu tür bildiriler bilimsel kongrede kabul edilmemelidir. 29- Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretimi esnasında zirai mücadelede ruhsatlı pestisit üretimi üzerine çalışmalar yapılmalıdır. 30- Kongre esnasında posterlerin okunabilmesi için daha uzun süre asılı kalmalıdır. İlave olarak bu amaca dönük olarak posterler elektronik ortamda yayımlanmalıdır. 31- Kongrede kullanılan dilin Türkçe ve İngilizce olması önem arz etmektedir. 32- Etnobotanikte 70 farklı çeşit bitkiye “kekik” adı veriliyor. Bunu giderecek çalışmalar yapılmalıdır. 33- Sarı ve kırmızı kantaronun etki mekanizmaları farklı olmasına karşın, bu bitkiler karıştırılarak hataen birbirinin yerine kullanılabilmektedir. Bu yüzden bazı sağlık problemleri yaşanabilmektedir. Bu ve benzeri durumların giderilmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. 9 34- Lavanta vb. endemik bitkilerin ülke ekonomisine kazandırılması için çalışmalar yapılmalıdır. 35- Tıbbi ve aromatik bitkiler üzerine farklı bilim disiplinlerinin işbirliği içinde yürüteceği multidisipliner çalışmalar ve toplantıların sayısı artırılmalıdır. Fakat bu toplantılar belli bir koordinasyon içinde yürütülmelidir. Benzer tarzda fazla sayıda yakın tarihli ve içerikli toplantılar düzenlenmektedir. 36- Tıbbi ve aromatik bitkilerle ilgili kongrelerin mutat olarak ulusal ve uluslararası bazda düzenlenmesi gerekir. Bunun için 2 yılda bir ulusal 4 yılda bir uluslararası kongre düzenlenmesine karar verilmiştir. Gerçekleştirilecek kongrelerden çıkacak sonuç ve öneriler, akademik, ekonomik ve üretim/ürün/faydalı model/yeni teknolojiler çıktılarının olması için azami özen ve gayretin gösterilmesi büyük öneme haizdir. 37- Bir sonraki Ulusal Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kongresi’nin Afyon Kocatepe Üniversitesi ev sahipliğinde 2018-2019 eğitim öğretim döneminde Afyon’da yapılmasına karar verilmiştir. Kongre sonuçlarının; ülkemize, bilim insanlarına, üreticilere, sanayicilere ve bütün insanlığa olumlu katkı yapması dileğiyle…16.05.2017- Konya